Zespół Aspergera
Zespół Aspergera jest od kilku lat bardzo często spotykaną jednostką, której używa się potocznie do dzieci z różnymi trudnymi zachowaniami, często takie „diagnozy” stawiane są na wyrost i w oparciu jedynie o zbyt wąskie dane. Zachowania typowe dla ZA ujawniają się najczęściej w okolicach rozpoczęcia przez dziecko edukacji szkolnej (oczywiście jest też możliwe zdiagnozowanie dziecka wcześniej), a równie częste jest diagnozowanie młodzieży, jak i osób dorosłych.
To co może naprowadzić na myśl o diagnozie w tym kierunku to często bardzo wybiórcze i intensywne zainteresowania jedną lub kilkoma dziedzinami – np. dziecko zna na pamięć rozkład autobusów w swoim mieście, topografię ulic, dokładne nazwy typów autobusów, etc. Zainteresowanie to jest niezwykle silne, może ono się zmieniać – dziecko interesujące się mocno dinozaurami, może za kilka miesięcy zacząć bardzo dokładnie zagłębiać tematykę np. piłki nożnej.
W dorosłym życiu niekiedy zdarza się takie silne fascynacje przełożyć na pracę – ale niestety nie jest tak zawsze. Bywa , że osoby dorosłe z ZA nie są w stanie dłużej utrzymać płatnego zajęcia ze względu na szereg innych deficytów (np. w sferze społecznej).
W kontaktach rówieśniczych dzieci z ZA zwykle wykazują potrzebę kontaktu z innymi, ale często kontakt ten próbują nawiązać w niewłaściwy sposób (np. poprzez popchnięcie kolegi, zabranie mu czegoś ). Bywa, że dzieci te są bardzo dobrze rozwinięte pod względem intelektualnym, dlatego towarzystwo rówieśników może być dla nich nużące, a z drugiej strony poprzez słabszy rozwój sfery emocjonalnej , mogą być oni przez innych odpychani.
Częstą cechą dzieci z Zespołem Aspergera jest szybki rozwój mowy , dzieci mówią pełnymi zdaniami, mają bogaty zasób słownictwa (często nieadekwatny do wieku). Potrafią doskonale porozumiewać się z osobami dorosłymi, często imponując tym przypadkowym osobom. Zdarzają się również monologi, gdzie dziecko zafiksowane na swoim ulubionym temacie, zdaje się nie zwracać uwagi na swojego rozmówcę.
W sferze emocjonalnej dzieciom z ZA może brakować empatii, zrozumienia dla drugiej osoby, nie dostrzegania tego jak jej zachowania wpływają na inne osoby z otoczenia. Dziecko z zespołem może kogoś obrazić poprzez swoją zbytnią szczerość, bywa też, że łatwo ulega manipulacjom ze względu na swoją łatwowierność oraz zbyt dosłowne rozumienie słów innych osób.
W wieku nastoletnim oraz dorosłym Zespół Aspergera może być mylony z depresją lub zaburzeniami lękowymi. Im starsza osoba z ZA się staje, tym bardziej może dostrzegać jak bardzo różni się ona w swoim funkcjonowaniu od innych osób, ich zachowania są ciągle niezrozumiałe – powoduje to cierpienie oraz obniżenie nastroju. Również ze względu na szereg zaburzeń w sferze Integracji Sensorycznej może być takiej osobie trudno skupić się w hałasie, w sali pełnej bodźców wizualnych. Osoby z ZA wymagają precyzyjnego i jasnego formułowania komunikatów, działają raczej jednozadaniowo, lepiej rozumieją polecenia w formie wizualnej niż werbalnej.
Najefektywniejszą terapią w Zespole Aspergera jest połączenie terapii w systemie indywidualnym z terapią prowadzoną w małej grupie np. w formie TUS (Trening Umiejętności Społecznych). TUSy powinny być prowadzone w małej grupie, dobranej do siebie pod względem wieku oraz sposobu funkcjonowania, gdzie dzieci/ młodzież w bezpiecznych i przewidywalnych warunkach uczą się reguł funkcjonowania w grupie, w relacjach z innymi osobami.